Ipoteka subsidiyalari bo‘yicha yangi tartib: nima o‘zgardi?
Endilikda ipoteka subsidiyalari berish tartibida sezilarli o‘zgarishlar amalga oshirildi. Vazirlar Mahkamasining qaroriga asosan, endi subsidiyalar faqat uy-joy sotib olish uchun beriladi. Yagona portal orqali murojaat qilish jarayonlari soddalashtirilib, baholash mezonlari qayta ko‘rib chiqildi. Quyida yangi tartibning asosiy jihatlari bilan tanishtiramiz.
Yangiliklar: subsidiyalar endilikda qanday qo‘llaniladi?
1. Faqat uy-joy sotib olish uchun subsidiyalar:
Avval yakka tartibdagi uy-joylarni qurish yoki rekonstruksiya qilish uchun ham subsidiyalar ajratilardi. Endi bunday imtiyozlar bekor qilindi va subsidiyalar faqatgina tayyor uy-joy sotib olish uchun qo‘llaniladi.
2. Ijtimoiy mezonlar qayta ko‘rib chiqildi:
Arizalarni baholashda endi nafaqat ariza beruvchining va uning turmush o‘rtog‘ining daromadlari, balki kafillik qiluvchilarning yaqin qarindoshlari daromadlari ham hisobga olinadi. Baholash uchun 12 oy mobaynidagi o‘rtacha daromadlar asos qilib olinadi.
3. Yagona platforma orqali murojaat qilish:
Murojaatlar endi subsidiya.idm.uz maxsus platformasi orqali ko‘rib chiqiladi. Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (my.gov.uz) orqali berilgan arizalar ham avtomatik ravishda ushbu platformaga yo‘naltiriladi.
4. Jarayonlarni avtomatlashtirish va tezlashtirish:
Avvalgi tartibda arizalarni baholash jarayoni 14 ish kunigacha davom etardi. Yangi qarorga ko‘ra, bu muddat 5 ish kuniga qisqartirildi. Hozirda ariza ma’lumotlari avtomatik ravishda quyidagi idoralar tizimlari orqali tasdiqlanadi:
Ijtimoiy himoya milliy agentligi,
Adliya vazirligi,
Kadastr agentligi,
Bandlik vazirligi.
Tibbiyot muassasalari va xotin-qizlar bilan ishlash bo‘limlari jarayondan chiqarildi, bu esa jarayonning yanada tezkor amalga oshirilishiga xizmat qiladi.
5. Kredit foizlarini qoplash tartibi o‘zgartirildi.
Subsidiyalar endi yillik 12 foizdan yuqori bo‘lgan qismiga qo‘llaniladi. 2025-yildan boshlab esa, Markaziy bankning asosiy stavkasidan yuqori qismi kompensatsiya qilinadi. Bu yangilik, asosan, foiz to‘lovlarini yengillatishga qaratilgan.
Murojaat jarayoni
1. Qanday ariza berish kerak?
- Arizalar my.gov.uz portali yoki Davlat xizmatlari markazlari orqali topshiriladi.
- DXM orqali murojaat qilinganda ariza 1 soat ichida tizimga kiritiladi.
2. Arizalarni kim baholaydi?
Ariza berishda ko‘rsatilgan ma’lumotlarning aniqligi avtomatik tizimlar orqali tekshiriladi. Baholash jarayonida:
Soliq organlari,
Iqtisodiyot va moliya bo‘limlari ishtirok etadi.
3. Buyurtmanomalarni to‘lov tartibi
Tijorat banklari buyurtmanomalarni Bosh ofis orqali Iqtisodiyot va moliya vazirligiga taqdim etadi. Yangi qarorga ko‘ra, to‘lovlar 5 ish kuni ichida amalga oshiriladi. Ilgari bu jarayon oyning 25-kuniga qadar bajarilardi.
Yangi tizim qanday afzalliklarni beradi?
Tezkorlik: Jarayonlar avtomatlashtirilib, arizalarni ko‘rib chiqish muddati qisqartirildi.
Shaffoflik: Ma’lumotlarning haqqoniyligi avtomatik tarzda tekshiriladi, inson omili kamaygan.
Moliyaviy yukni yengillashtirish: Kredit foizlarini kompensatsiya qilish tartibining yanada qulaylashtirilishi aholining qo‘shimcha xarajatlarini kamaytiradi.
Faqatgina real ehtiyojlarga yo‘naltirilgan: Subsidiyalardan faqat uy-joy sotib olish uchun foydalanish imkoniyati ipoteka mablag‘larining samarali sarflanishini ta’minlaydi.
Ipoteka subsidiyalari bo‘yicha yangilangan tartib uy-joy sotib olish jarayonini yanada qulay, tezkor va shaffof qilib qo‘ydi. Endi ariza berish, uni ko‘rib chiqish va to‘lovlarni amalga oshirish jarayonlari inson omilini kamaytirgan holda, maxsus avtomatlashtirilgan platformalar orqali amalga oshiriladi.
Bu o‘zgarishlar aholining uy-joy sotib olish imkoniyatlarini kengaytirib, ko‘plab oilalar uchun o‘z uyiga ega bo‘lishni osonlashtirishga xizmat qiladi.
