Oilaviy ehtiyojlarga mos uyni qanday tanlash kerak?
Yangi uy-joy sotib olish, koʻchib oʻtish yoki tanlash – har bir inson hayotidagi muhim qarorlardan biri, ayniqsa bu qaror butun oila ehtiyojlari va qulayligini inobatga olishga qaratilgan bo‘lsa. Oilaviy hayotimizga mos keladigan uy-joyni tanlashda bir qator omillarni hisobga olish zarur. Bu faqat xonalar soni yoki uy o‘lchamiga bog‘liq emas, balki qulayliklari, atrof-muhit va boshqa ko‘plab jihatlarni ham o‘rganish kerak.
Ayniqsa, O‘zbekiston sharoitida oilalarning turmush tarziga mos bo‘lgan uy-joy tanlashda ayrim xos jihatlar e’tiborga olinishi kerak.
Keling, oilaviy hayotga mos keladigan uyni qanday tanlash bo‘yicha qiziqarli va foydali jihatlarni ko‘rib chiqamiz.
1. Oilaning ehtiyojlarini aniqlash.
Uy-joy tanlashdan oldin oila ehtiyojlarini aniq belgilab olish zarur. Oilaning hajmi, farzandlar soni va ularning yoshiga qarab xonalar soni hisoblanadi. Katta oilalar ko‘proq xonalarga va keng joyga ehtiyoj sezsa, kichik oilalar esa ixcham va qulay kvartiralarni afzal ko‘rishadi. Quyidagilarni hisobga olishni tavsiya etamiz:
Xonalar soni: Oiladagi har bir aʼzoning oʻz xonasiga ega bo‘lishi juda muhim. Masalan, farzandlar uchun alohida yotoqxonalar, ota-ona uchun esa o‘ziga xos qulay yotoqxona kerak bo‘ladi.
Birgalikda vaqt o‘tkazish: Oilaviy suhbatlar va hordiq uchun kengroq zal yoki umumiy xona zarur. Bu oilaviy muhitni yanada samimiy qiladi.
Kelajakdagi o‘zgarishlar: Agar oila farzand ko‘rishni rejalashtirayotgan bo‘lsa, bu kelajakdagi ehtiyojlarni ham hisobga olishni talab qiladi.
Oila hajmi: Uch kishilik oila uchun ikki yoki uch xonali kvartira yetarli. Ammo ko‘p avlod bir uyda yashaydigan oilalar uchun katta joy va alohida xonalar zarur.
Qiziqarli fakt: Yurtimizda aksariyat oilalar kvartiralarni “kelin-kuyovga alohida xona” yoki “mehmonlar uchun alohida mehmonxona” kabi ehtiyojlarga qarab tanlaydi.
2. Qulayliklar va infratuzilma.
Uyning ichki qulayliklari va uning joylashuvi oilaning hayot tarziga sezilarli ta’sir qiladi. O‘zbekiston sharoitida quyidagi jihatlar e’tiborga olinadi:
Uyning ichki qulayliklari.
Zamonaviy kommunikatsiyalar: Isitish va sovutish tizimlari, elektr, suv va gaz ta’minoti to‘liq ishlashi lozim.
Qo‘shimcha qulayliklar: Zamonaviy oshxona, shinam hammom kabi qulayliklar oilaning kundalik hayotini osonlashtiradi.
Saqlash joylari: Omborxonalar yoki katta shkaflar oilaviy buyumlarni joylashtirish uchun kerak.
Tejamkorlik: Elektr energiyasi va issiqlikni tejaydigan materiallardan foydalanilgan uylarga e’tibor bering.
Atrof-muhit va infratuzilma.
Bolalar uchun sharoitlar: Farzandlaringiz uchun yo‘lga vaqt va mablag‘ tejaydigan maktab yoki bog‘chaga yaqinlik muhimdir.
Transport qulayligi: Ish joylari, bolalarning maktab yoki taʼlim muassasalari shahar markaziga yaqin bo‘lishi kerak, transport vositalari qatnoviga ham kirish imkoniyati ham hisobga olinsa, maqsadga muvofiq.
Ko‘ngilochar va savdo joylari: Oila vaqtini maroqli o‘tkazishi uchun yaqin atrofda bog‘lar, do‘konlar, sport markazlari yoki kafelar bo‘lishi qulay.
Qiziqarli fakt: Soʻnggi yillarda Toshkent shahri va viloyat markazlarida yangi turar joy massivlari qurilishida bog‘lar va o‘yin maydonchalari ko‘paytirilmoqda. Bu, ayniqsa, bolali oilalar uchun qulaylik yaratadi.
3. Moliyaviy imkoniyatlarni baholash.
Oilaviy ehtiyojlarga mos uy tanlashda moliyaviy holatni aniq rejalashtirish lozim. Shuningdek, ipoteka kreditlari, davlat subsidiyalari va boshqa moliyalashtirish usullarini inobatga olish kerak.
Dastlabki to‘lov: Yangi qurilgan uy-joylarga ko‘pincha 10-20% miqdorida dastlabki to‘lov talab qilinadi. Baʼzi TJMda boshlangʻuch toʻlov 0 foiz.
Budjet: Uyni xarid qilish yoki ijaraga olish uchun mavjud mablag‘ni rejalashtirish zarur.
Ipoteka shartlari: Ko‘plab tijorat banklari kam foizli ipoteka kreditlari taklif qilmoqda. Masalan, “Trastbank”, “Xalq banki”, “Agrobank”, “O‘zSQB”, “Ipoteka-bank”, “O‘zmilliybank” 16,5-17,5 foizli qulay shartlarda uzoq muddatli ipoteka kreditlarini taklif qilishmoqda.
Qo‘shimcha xarajatlar: Uyni taʼmirlash, kommunal xizmatlar va boshqa qo‘shimcha to‘lovlarni ham hisobga olish lozim.
Qiziqarli fakt: Uy-joyni subsidiya orqali olishda subsidiya.idm.uz maxsus platformasi orqali joʻnatilgan arizalar 5 ish kunida koʻrib chiqiladi. Subsidiyalar 2025-yildan boshlab Markaziy bankning asosiy stavkasidan yuqori qismi kompensatsiya qilinadi. Bu yangilik, asosan, foiz to‘lovlarini yengillatishga qaratilgan.
4. Uy joylashuvining ahamiyati
Uy-joy tanlashda uning joylashuvi va atrof-muhitni o‘rganish juda muhim. Hozirda aksariyat oilalar tinch, yashil va xavfsiz hududlarni afzal ko‘rishmoqda.
Xavfsizlik: Yangi massivlarda qo‘riqlash tizimlari va videokuzatuv mavjudligi oilaning osoyishtaligini ta’minlaydi.
Ekologik muhit: Hududning tozaligi, yashil hududlar mavjudligi va havoning sifati.
Qoʻni-qo‘shnichilik: Xalqimizda “Uy olma, qoʻshni ol”, degan naql bor. Shunday ekan, qoʻni-qo‘shnilar bilan ham tanishish, ular bilan muloqot qiliib koʻrish zarar qilmaydi.
Qiziqarli fakt: Oxirgi vaqtlarda qurilish kompaniyalari ekologik masalalarga katta e’tibor qaratmoqda. Energiya tejamkor materiallar, quyosh panellari, suv to‘plash tizimlari va atrof-muhitga salbiy ta’sirni kamaytiruvchi boshqa texnologiyalar qo‘llanilmoqda. Masalan, “Green City” kompaniyasi ekologik toza turar joy majmualari qurishga ixtisoslashgan.
5. Uy-joy turini tanlash.
O‘zbekistonda ko‘p qavatli kvartiralar eng ommabop hisoblanadi. Hududiy shart-sharoitlar sabab, shahar atroflaridagi yangi massivlar oilaviy hayot uchun juda qulay variant bo‘lib bormoqda.
Hovli: Katta oilalar, ayniqsa, uy xoʻjaligi va bogʻ-rogʻga qiziqadiganlar uchun ajoyib tanlov.
Ko‘p qavatli uylar: Yaxshi infratuzilmaga ega bo‘lgan, xavfsizligi taʼminlangan kvartiralar oilalarning ko‘p qismi uchun mos keladi.
Zamonaviy dizayn: Yangi qurilgan binolar arxitekturasi tobora zamonaviy va stilli bo‘lib bormoqda. Panorama oynador derazalar, ochiq rejalar, noan’anaviy bino shakllari qo‘llanilmoqda. Masalan, “Universal Builders” kompaniyasi o‘ziga xos dizayni bilan ajralib turuvchi loyihalari bilan mashhur.
Qo‘shimcha qulayliklar: Avtoturargoh, bolalar maydonchalari va savdo majmualari mavjudligi uyni yanada jozibador qiladi.
6. Mutaxassislar tavsiyasi.
Uy tanlashda mustaqil ravishda qaror qabul qilishdan tashqari, mutaxassislar bilan maslahatlashish ham muhim:
Rieltorlar yordami: Hududdagi eng yaxshi variantlarni tanlashda yordam berishi mumkin.
Hujjatlarni tekshirish: Uy-joy bilan bog‘liq barcha hujjatlarni, jumladan, egalik huquqi va qurilish sifati haqida ma’lumotni tekshirish zarar qilmaydi.
Uylarni solishtiring: Yangi qurilgan va oldin bunyod etilgan uy-joylarni qulayligi, narxi bo‘yicha taqqoslab, ayni vaqtda qaysi biri sizga mos kelishini aniqlashingiz mumkin.
Bu juda muhim: Uy-joy sotib olish jarayonining soʻnggida tanlangan uyga oila aʼzolari bilan tashrif buyurib, shart-sharoitlarni koʻrish, muhokama qilish juda foydali.
Oilaviy ehtiyojlarga mos uyni tanlash – bu vaqt va e’tibor talab qiladigan mas’uliyatli jarayon. Siz va oila aʼzolaringiz uchun eng to‘g‘ri qarorni qabul qilish uchun oila ehtiyojlarini aniq belgilash, uyning qulayliklari va atrof-muhitni batafsil o‘rganish, moliyaviy imkoniyatlarni hisobga olish va mutaxassislar bilan maslahatlashish zarur. Toshkent va viloyat markazlarida oilaviy qulayliklarni ta’minlaydigan uylar ko‘paymoqda, shuningdek, subsidiyalar orqali uy-joy sotib olish yanada osonlashib borayapti. To‘g‘ri tanlov qilish uchun alohida vaqt ajratib, soha mutaxassislari bilan maslahatlashishni unutmang.
