Ipoteka kreditlari: 2025-yilda nimaga e’tibor berish lozim?
Ipoteka krediti — bu, sodda qilib aytganda, uy-joy xarid qilish uchun muayyan garov (ko‘chmas mulk) evaziga bank tomonidan beriladigan qarz. Ipoteka krediti mablag‘i evaziga siz uy-joy xarid qilishingiz mumkin, to‘lovni esa belgilangan muddat davomida qismlarga bo‘lib to‘lab borasiz.
2025-yilda O‘zbekistonda ipoteka kreditlarini rasmiylashtirish bo‘yicha yangi qoidalar kiritilgani, banklarning yangi takliflari va moliyaviy imkoniyatlar har bir xaridorga o‘z maqsadiga erishish uchun zamin yaratmoqda. Quyida, 2025-yilda ipoteka kreditini olishda e’tibor berilishi zarur bo‘lgan muhim jihatlar va yangiliklar haqida batafsil yoritamiz.
Ipoteka kreditlaridagi 2025-yil yangiliklari
1. Subsidiyalar faqat uy-joy sotib olish uchun.
2025-yildan boshlab, davlat tomonidan ko‘rsatiladigan subsidiyalar endi yakka tartibda uy qurish yoki rekonstruksiya qilish uchun ajratilmaydi. Ular faqat tayyor uy-joy xaridi uchun beriladi. Bu o‘zgarish aholining ko‘proq tayyor yangi uylarga e’tibor qaratishini ta’minlaydi.
2. Ipoteka foizlarining kompensatsiya tizimi.
Ipoteka kreditlari bo‘yicha foizlar kompensatsiyasida ham yangiliklar mavjud. 2025-yildan boshlab, kompensatsiya faqat Markaziy bankning asosiy stavkasidan yuqori bo‘lgan qismi uchun amalga oshiriladi. Bu kredit oluvchilar uchun moliyaviy rejalarni yanada aniqroq tuzish zarurligini anglatadi.
3. Qarz oluvchi daromadlarini baholash mezonlari.
Bugungi kunda ipoteka kreditini rasmiylashtirishda faqat ariza beruvchining daromadlari emas, balki uning yaqin qarindoshlarining daromadlari ham hisobga olinadi. Bu imkoniyat ko‘proq oilalarga yuqori miqdorda kredit olish imkoniyatini beradi. Shuningdek, daromadlar 12 oygacha bo‘lgan davr uchun o‘rtacha hisoblanadi.
Qaysi banklarning shartlari qulay?
O‘zbekistonda ipoteka kreditlari uchun bir nechta banklar jozibali shart-sharoitlarni taklif etmoqda. Quyida eng yaxshi takliflar to‘g‘risida qisqacha ma’lumot keltiramiz:
1. “Ipoteka-2025” dasturi doirasidagi banklar.
Yaqinda “InfinBANK” va “NRG Uzbekistan” hamkorlikda yangi loyihaga qo‘l urdi.
Qurilish bozorining yetakchi kompaniyalaridan biri - “NRG Uzbekistan” va “InfinBANK” banki aholi uchun qulay uy-joy dasturini taqdim etmoqda. “NRG” kompaniyasi “BI-group” va “Murad Buildings” kabi yirik qurilish gigantlarining tajribasiga tayanib, Toshkentda allaqachon 6 ta yirik loyihani muvaffaqiyatli amalga oshirgan.
“Yengil Ipoteka” dasturi orqali siz:
- Minimal boshlang‘ich to‘lov bilan (15-25%)
- Past foizli stavkada (yillik 6% dan)
- Qulay muddatlarda (3 yilgacha) uy-joy xarid qilishingiz mumkin.
2. Tijorat banklari takliflari.
Masalan:
“Trastbank”da ham birlamchi bozordan uy-joy xarid qilish uchun ipoteka krediti ajratish boʻyicha qulay takliflar bermoqda:
Rasmiy daromadga ega bo‘lgan mijozlar uchun:
- Foiz stavkasi: 17,5 %
- Miqdori: Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar uchun – 330 mln so‘mgacha, Toshkent shahrida esa 420 mln so‘mgacha;
- Muddati: 240 oygacha;
-Boshlang‘ich to‘lov: 15%.
O‘zini o‘zi band qilgan shaxslarga:
- Foiz stavkasi: 17,5 %
- Miqdori: Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar uchun – 330 mln so‘mgacha, Toshkent shahrida esa 420 mln so‘mgacha;
- Muddati: 240 oygacha;
- Boshlang‘ich to‘lov: 35%.
3. Birlamchi ipoteka kreditlari
Bugungi kunda ayrim banklar tomonidan birlamchi bozordan uy-joy sotib olish uchun bozor stavkalaridan past stavkalarda ikki turdagi ipoteka kreditlari ajratilmoqda.
Mazkur ipoteka kreditlari Iqtisodiyot va moliya vazirligi hamda Ipotekani qayta moliyalashtirish kompaniyasi mablag‘lari hisobidan moliyalashtirilmoqda.
Iqtisodiyot va moliya vazirligi mablag‘lari hisobidan
Kredit shartlari:
• muddati – 20 yil;
• boshlang‘ich to‘lov – 15 foizdan boshlab;
• kredit foizi – 16,5-17,5%;
• eng ko‘p miqdori: Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar uchun – 330 mln. so‘m; Toshkent shahrida – 420 mln. so‘m.
Kredit ajratuvchi banklar:
● Xalq banki;
● Agrobank;
● O‘zSQB;
● Ipoteka-bank;
● O‘zmilliybank;
● MKBank;
● Hamkorbank;
● Aloqabank;
● BRB;
● OFB;
● Turonbank;
● Trastbank;
● Asia Alliance bank.
Ipotekani qayta moliyalashtirish kompaniyasi mablag‘lari hisobidan:
Kredit shartlari:
• muddati – 20 yil;
• boshlang‘ich to‘lov – kamida 25 foiz;
• kredit foizi – 21,5%;
• eng ko‘p miqdori:️ Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlar uchun – 500 mln. so‘m; ️Toshkent shahrida – 800 mln. so‘m.
Kredit ajratuvchi banklar:
● Xalq banki;
● Hamkorbank;
● Infinbank;
● Agrobank;
● Asakabank;
● Ipoteka-bank;
● O‘zSQB.
Bu haqda qo‘shimcha va batafsil ma’lumotlar olish uchun banklarning koll-markazlariga qo‘ng‘iroq qilishingizni tavsiya etamiz.
Boshlang‘ich to‘lovni shakllantirish yo‘llari.
Ipoteka kreditini olishdagi eng asosiy talablardan biri – boshlang‘ich to‘lov. Uni to‘lash uchun quyidagi moliyaviy strategiyalarni ko‘rib chiqish mumkin:
1. Davlat subsidiyalari.
Agar siz davlat dasturlarida ishtirok etsangiz, boshlang‘ich to‘lovni qisman yoki to‘liq subsidiya hisobiga amalga oshirish mumkin. Buning uchun subsidiya.idm.uz platformasi orqali murojaat qiling.
2. Jamg‘arib borish.
Boshlang‘ich to‘lov uchun kerak bo‘lgan mablag‘ni oldindan rejalashtirib, maxsus jamg‘arma hisob raqamiga pul yig‘ish mumkin. Bunga "Xalq banki" yoki "Kapitalbank"ning depozit rejalari juda mos keladi.
3.Kreditlash imkoniyatlari.
Ba’zi banklar boshlang‘ich to‘lov uchun qo‘shimcha kredit berish xizmatini ham taklif etadi. Bu yechim pul jamg‘ara olmagan xaridorlar uchun qulaydir.
Ipoteka kreditini olishda muhim maslahatlar
1. Foiz stavkalari va yashirin to‘lovlar.
Kredit shartnomasini imzolashdan oldin, foiz stavkalari va boshqa yashirin to‘lovlarni (masalan, komissiyalar) diqqat bilan o‘rganing.
2. Muddat va to‘lov rejasi.
Kredit muddati uzoq bo‘lgan holatda oylik to‘lovlar kam bo‘ladi, ammo umumiy to‘langan summa oshadi. Shuning uchun o‘zingiz uchun eng maqbul muddatni tanlang.
3. Qo‘shimcha kafolatlar va kafillar.
Ko‘p hollarda banklar kafil talab qiladi. Kafilni tanlashda uning moliyaviy holatini to‘g‘ri baholash muhim.
4. Onlayn platformalardan foydalanish.
subsidiya.idm.uz va my.gov.uz orqali onlayn ariza topshirish vaqtni tejaydi va jarayonni soddalashtiradi.
2025-yilda O‘zbekistonda ipoteka kreditlari sohasidagi o‘zgarishlar uy-joy xaridiga bo‘lgan talabni yanada oshirish uchun xizmat qiladi. Davlat subsidiyalari, qulay foiz stavkalari va yangi moliyaviy mexanizmlar har bir insonga o‘z dididagi uyga ega bo‘lish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Biroq, moliyaviy qarorlarni qabul qilishda barcha jihatlarni chuqur tahlil qilish, o‘z imkoniyatlaringizni real baholash va mutaxassislar maslahatiga amal qilish tavsiya etiladi.
